WAKA HUIA. PUHIWAHINE.
The same as F43871, F54996, and F117225.
Te Reo Māori. This version with subtitles in English.
O ngā wāhine rongonui katoa o Ngāti Tūwharetoa me Ngāti Maniapoto o te rau tau mai i 1800, kotahi anō te tuawahine-ko Rihi Puhiwahine Te Rangihirawea. Ko ia te korokoro tūī o Ngāti Hinemihi, te kaupapa o tēnei rīpene ataata, Nāna i tito te waiata aroha e mōhiotia nei ko “ Ka Eke ki Wairaka.” Ka tīmata ngā kōrero i te pūtaketanga o te kuia nei, i te rohe pōtae o Maniapoto. Ko ngā uri whakaeke tonu kei te whakaputa i ō rātou whakaaro, me ngā kōrero e pā ana ki a Puhiwahine. E kōrero ana ētahi i ngā whakamāramatanga mō taua waiata rongonui, a, ka waiatatia. Ko tētahi atu painga o te rīpene ko ngā kōrero me ngā whakaahua o ngā marae, ngā awa, me ngā maunga o te takiwā o Ngāti Maniapoto.
George Gotty: Ngāti Hinemihi, Ngāti Tūwharetoa. He mokopuna tuarua tuarua ia nāna. Nō Waitauhi rātou, i kō atu o Miringa - he kāinga i noho te rūruhi rā. I whānau a Puhiwahine i Petānia. Ko Hinekiore tana whaea ko Te Rangihirawea te matua. Ko Hinemihi te tupuna whare, he hapū o Ngāti Tūwharetoa. Ko Taringamotu te awa. Ka tīmata ngā mahi mira i muri ake, he tino nui ngā rākau i tērā wā.
Matekino Adams: Ngāti Hari. I Kaitūpeka ngā tūpuna e noho ana. Ka mahi tōrori. Ko Tūhua rāua ko Hikurangi ngā maunga o te kāinga. Ko Ngakonui tētehi o ngā awa.
Robert Emery: Ngāti Maniapoto. I mātau taku whaea ki tērā rūruhi. I pāoro tana waiata ki te motu. Ko Wairaka, kei te taha rāwhiti i Te Awamutu. Nō Paretekawa tērā taha, hapū nō Rewi Maniapoto, ko Raureti Te Huia mā. I noho ngā kaumātua nei i Whanganui i ngā tahatika o Taupō moana. Ko ngā hapū ko Māunga, ko Parekāwa, he kāwai anō ēnei nō Puhiwahine. Ka tūtaki ki a Te Toko, ko te taha tēnei ki roto o Ngāti Maniapoto. E kī ana, ehara i te waiata mō ngā tangi. Te taenga ki Pirongia - e hē ana ki a ia te whakahua, kua piraungia kē. He kōrero whakatitipa tā ētehi mō aua ingoa, i whakakōtiti te ingoa, hei tāna. Heoi anō i pupū ake te aroha ki waenga i a rāua.
Phillip Rite: Ngāti Rereahu, Ngāti Te Ihingārangi, Ngāti Maniapoto. I tīmata a Rereahu i te whakaarotanga ki te hoki ki Miringa te kakara. I Tūtamatea a Te Ihingārangi e noho ana, i kīia kia hoki mai. Ka tapangia te ingoa o Te Ihingārangi ki te wharenui i taua wā. I nohongia a Matakore ki roto i a Rereahu. He whāmere nui tonu te whāmere o Rereahu. Ka whakapaparia te whānau i mārena i a te Kati. Ko Tangitū te maunga, i tangi ai a Ruapūtahanga, ko Ngāpuhi anō tētehi. Ko Tūhua, ko te takanga atu ki roto o Tūwharetoa. Ko Te Kanawa te toa o reira. I tīmata a Maniapoto i roto i a Rangitoto.
Ben Rata: Ngāti Raerae, Ngāti Maniapoto. Ko Ongarue te awa. Ko Ngarue rāua ko Taonui ngā rangatira. Ka noho a Te Hurinui ki reira. He nui ngā kāinga i tērā wāhi. I parori haere au, mutu ana te pakanga. I hoki mai a Puhiwahine ki konei i te matenga o tana tāne. Ko ngā maunga ko Tūhua mā. Ko te puke e tirohia ana, te wāhi i tanu ai a Puhiwahine. Engari i hahua ake e ngā Gotty.
Tuke Tere Waamu: Ngāti Kinohaku, Ngāti Maniapoto. Ko Ngāti Waipare tētehi hapū. Ko Waipātōtō Tuarua te whare. Nā Wahanui te ingoa i tapa. Ko te haerenga tēnei ki Parihaka. E whia te roa e Rū (Rua)?
Ka waiatatia e au te waiata o taua wā, tā Te Mahutu.
Rua Anderson: Ngāti Maniapoto. Ko Te Māhutu Te Toko nō konei. Nō konei taku tupuna whaea, nō Ngāti Pēhi me Ngāti Kinohaku. Ko taku hononga hoki ki a Puhiwahine. Kua rongonuingia te waiata nei ki te motu.
Rangimarie Hetet: Ngāti Maniapoto. E tautoko ana i ngā kōrero a ngana tamariki. Kua nui ngā harahara a ngā tamariki, nō reira kia kaha ngā mātua ki te ako.
Riria Cribb: Ngāti Tūwharetoa. Nō te hoki mainga o Te Māori i Amerika, i haria ngā taonga ki Tāmakimakaurau. He mahi raranga te mahi a te rōpū o Riria.
Ko Takapūtīraha te urupā e takoto ana ia.