MANA TANGATA. ERU PARANIHI. 5/11/2002. TE TAUAKI 06/11/2002.

Rights Information
Year
2002
Reference
A317925
Media type
Audio
Item unavailable online
Ask about this item

Ask to use material, get more information or tell us about an item

Rights Information
Year
2002
Reference
A317925
Media type
Audio
Item unavailable online
Place of production
New Zealand/Aotearoa
Categories
Outdoor
Production company
Maniapoto FM

[Eru Paranihi]
He hōtaka reo irirangi, ko Te Tauākī te ingoa. Kei te kōrero a Eru Paranihi mō tana tipuranga me āna mahi i tana oranga.

Ka kōrero a Eru mō tana kāinga tuatahi i ngā tau o ngā 1950, kei te pūtake o te maunga o Ruapehu. I te tau 1963 ka neke a Eru me tana whānau ki Tūrangarere kei waho o Taihape. Ka noho ia ki te pāmu o tana kuia me koro i Taihape, ā, ka mahi ngā tamariki katoa o tana whānau i te pāmu.

Ka kōrero ia mō te tau 1968, ka wehe ana tungāne, ka haere ia ki te kura, ka mate hoki tōna matua. I ngā tau whai muri i hoatu e tana whānau te pāmu ki tētahi whānau Pākehā. I te tau 1970 ka haere a Eru ki Manawatū ki te mahi mā runga i ngā rerewē. Mai i te tau 1970 ki te 1978 he tauira ia kia ako pēhea te taraiwa i ngā tereina.

I te tau 1989 i mutu tana mahi i Manawatū, ā, ka haere ia ki Ahitereira ki te kimi mahi mā runga taraina ki reira. Engari kāre ia i whai mahi, nō reira ka hoki ia ki tana haukāinga. I te tau 1977 ka tūtaki ia i tētahi wahine nō Ngāti Maniapoto, nō Taranaki hoki. I ētahi tau whai muri ka noho tahi rāua, ā, e rima ā rāua tamariki.

Ka kī a Eru i tana hokinga mai i a Ahitereiria i kī tana wahine me whakakī tana kete mātauranga kia ako anō i te reo Māori, me te whai i Te Ataarangi.
Ka kōrero ia mō tana haere ki te kuratini ki Waikato mō ngā tau e rua. I te tau 1993 ka haere ia ki te Whare Wānanga o Waikato ki te ako i ngā mahi akonga tamariki me te mahi o te kura kaupapa. I te whai a Eru i tana ‘Bachelor of Arts’ i te reo Māori me te mahi hei kaiako. Ka whai mahi a Eru Paranihi i te mahi hei ‘counsellor’ ki te āwhina i ngā tāngata e noho ana ki raro i te kapua pōuri. I haere ia ki te mahi ki ngā kura kia āwhina ai ngā tama me ngā kōtiro Māori me ō rātou pōuritanga.

[Kaikōrero nō Tūhoe]
Ko Tumanako Maia Waiwai te kaikōrero, nō Waikaremoana me Ngāi Tūhoe. Ka tukuna e ia tana pepeha. Karere: Ko Anahera Vircoe te kaikōrero o tēnei wāhanga o Te Tauākī.

Ka tīmata ngā kōrero mō ana mahi hāpai i ngā kaupapa e hāngai ana ki ngā kōhanga reo o Tāmaki Makaurau.

Ka tuku i ngā whakamārama mō ngā whakahaerenga mō Te Akatea – he whakanui, he whakakotahi i ngā mokopuna ki te kōhanga reo. Kua riro mā Tumanako ngā karakia hei tuku, hei whakanoa i ngā kaupapa o te wā.

Ka huri ake ngā kōrero ki ngā ingoa i tapaina mō te whakanui i ngā mokopuna otirā te whakanui i te huringa tau e 20 o ngā kōhanga reo o Tāmaki whānui.

Me whakaatu te hunga rangatahi nei ki runga pouaka whakaata kia kite mai ai te iwi Māori anei kē ngā hua kei te puta mai i te kōhanga reo, ngā kura kaupapa, me ngā whare wānanga hoki’ – te kōrero a Tumanako ki a [Iritana?]
E whakapono ana a Tumanako mā te mahi tahi, ka hoe tahi, te waka kōtahi ka ea, ka tutuki i ngā mahi ki mua i te aroaro.