Rangitāne

Ko Rangitāne ki Manawatū, Horowhenua, Wairarapa, Wairau.

Whakaahua matua: He kapomata o te mahere whenua Te Ika-a-Māui map, the Land and its People. I tīkina ake i te pae tukutuku o Toitū Te Whenua Land Information New Zealand, i te tau 2025.

Mai i Manawatū me Horowhenua, whakawhiti atu ki Wairarapa, ā, toro atu ki te Tauiho o te Waka-a-Māui, ki Wairau, koinei te rohe o Rangitāne.

He rohe nui te rohe o Rangitāne. Nā te tata ki ngā iwi e hia, ka kite ate rerekētanga me te whānuitanga o te reo o Rangitāne. Nō reira ka rerekē te reo o tēnā pito, o tēnā pito, i te nui tonu o te rohe nei.

Koinei te reo o Rangitāne.

Wiremu Kingi Te Awe Awe (Billy Larkins): Ngā tūtohu whenua

John Cleland Photo Studio Ltd. (1970). Wiremu Kingi Te Awe Awe, [Whakaahua]. 2008P_Tw1-10_TWH_1908, Manawatū Heritage

Iwi: Rangitāne, Ngāti Raukawa

He rangatira, he ariki a Wiremu Kingi Te Aweawe o ōna iwi o Rangitāne, o Ngāti Mutuahi me Ngāti Pakapaka i te rohe o Manawatū. Ko ia hei māngai i roto i ngā tini kaupapa nui whakaharahara a ngā iwi. I karangahia anō ia ko Billy Larkins. I mōhiotia whānuitia ia hei ringapuoro, hei upoko hoki i ngā pēne kanikani o te wā. Nāna te tini me te mano i whakamanuhiri i te whakatuwheratanga o te wharenui, o Aotea Tua-Toru, i te tau 1967. I reira te Pirimia o Aotearoa o taua wā, arā ko Keith Holyoake.

Ngā ingoa o mua

Ka whakamārama a Billy Larkins i te ingoa Rangitāne hei ingoa poto mō Tānenui-a-Rangi. Ka kōrero ia mō te pārae kei te pokapū o te tāone o Te Papaioea e kīia nei ko Te Marae o Hine. I ngā rā o mua koinei te kāinga o Rākaumauī heke iho ki a Te Peeti Te Aweawe.

Ko Te Hika-a-Pāpāuma, nō roto o Te Wairarapa, tētahi ingoa kua āhua ngaro i te wā i uiuia ai tēnei koroua.

He wāhi whai tikanga

Ko te ingoa Māori mō Fitzherbert Avenue ko Te Hokowhitu-a-Tū. Ko tā te Pākehā whakahua ko ‘Hor-core-wheat’. Mai i reira ki Te Āpiti (Manawatū Gorge), ki ngā whaitua o Tāmaki-nui-a-Rua, o Tahoraiti, me Tanewaka – koinei ngā wāhi i noho ai a Ngāti Hineaute me Ngāti Hāmua.

Whakarongo ki te katoa o te taonga ki konei

Tohutoro: 43795

Tau: 1967

Whakamihi: ​​​​RNZ; Larkins, Billy

Ngā kupu me ngā kīanga ka rangona i ngā kaponga orooro:

● ingoa ake

● kohatu

● patupaiarehe

● pārae

● he ahakoa

● taha katau

● ‘Hor-core-wheat’

● e mōhiotia ana i mua

Kupu mino

● Te Koea

● Tanewaka

● tiriti

● Pāmutana